Foto Metabo
| << Terug Houtbewerking |
| Onderwerpen : |
| Boormachines
|
| Bovenfrees |
| Decoupeerzaag |
| Lamellenfrees |
| Beitels |
| Schuurmachines |
| Verstekzaag |
| Foto Metabo |
Niets zo eenvoudig als gaten boren in hout ! Dit is inderdaad waar, op voorwaarde dat rekening wordt gehouden met de volgende raadgevingen :
- gebruik steeds een
"SCHERPE" houtboor van goede kwaliteit (in de meeste gevallen is de
duurste en hardste boor ook wel de beste),
- gebruik een machine met "VOLDOENDE VERMOGEN" en
forceer
geen lichte machine om het werk te doen van een zware,
- het stuk dat geboord wordt, steeds goed "KLEMMEN". Probeer dit niet manueel vast te houden, want de beide handen zijn nodig om de boormachine vast te houden.
- zorg er voor om STABIEL te STAAN, werk niet te ver van het
lichaam verwijdert en hou de machine goed onder controle.
- gebruik een geschikt
"TOERENTAL" volgens de diameter van de boor en het te boren materiaal.
Hoe dunner de boor, hoe hoger de draaisnelheid mag zijn, en ongekeerd,
hoe dikker de boor, hoe lager het toerental.
Hoe harder het materiaal, hoe lager de snelheid moet zijn,
- Bij het boren van doorgaande gaten gebruik een
TEGENSTUK (=
een stukje afvalhout) dat aan de achterzijde en samen met het te
doorboren houtstuk wordt vastgeklemd. Dit vermijdt het doorschieten van
de boor en uitrafeling/brammen bij het uiteinde van het boorgat.
- bij het boren regelmatig
de boor uit het materiaal halen om de BOORRESTEN te kunnen AFVOEREN.
Probeer NIET in één keer te doorboren. Op die
manier wordt voorkomen dat de boor warmloopt en breekt.
 zoom
|
Een
langgatboormachine wordt gebruikt voor het boren
van
cilindrische- en langgaten om klassieke (pen-en-gat-) verbindingen
mogelijk te
maken. In zijn basisuitvoering is deze machine te beschouwen als een krachtige professionele machine, die omwille van de kostprijs en de vereiste kennis, niet onmiddellijk in het bereik ligt van de doorsnee doe-het-zelver. |
 Vierkantengatsteker
(Foto JET)
|
Er zijn wel een aantal alternatieve manieren om een
langgat te
realiseren : 1. Manueel met een gat- of schietbeitel : dit is echter vrij omslachtig en vereist de nodige oefening en handigheid. 2. Bovenfrees : korte gaten (max. 2 cm) kunnen worden gerealiseerd met een bovenfrees. 3. Voor de doorgedreven hobbyist of semi-professioneel kan de aankoop van een gecombineerde machine (zgn. combiné) worden overwogen. Op deze machine is, naast een cirkelzaag, vlakteschaaf, van-dikte-schaaf en topie, meestal ook een langgatboormachine aanwezig. Nadeel is wel dat de boorkop meestal wordt gemonteerd op de as van de schaaf waarbij het toerental hoger ligt dan bij een aparte langgatboormachine. Hierdoor heeft de boor de neiging meer te trillen met risico op een ongelijk boorgat. Om dit te vermijden wordt het best een stevige (conische) boorkop gemonteerd. 4. Verticale vierkantengatsteker (zie foto) : dit is een aparte, relatief compacte en voor de hobbyist nog betaalbare langgatboormachine. Deze machine heeft een verticale (tafel) opstelling en is in zijn werking vergelijkbaar met een kolomboormachine. De boor bevindt zich in een soort van vierkanten beitel (zie foto). Het voordeel hiervan is dat het boorgat niet meer hoeft recht gestoken te worden. De machine is echter minder geschikt voor intensief gebruik en om grotere gaten of lange gleuven te boren. |
 vierkantenboor/-beitel |
 Foto JET |
Voor licht boorwerk, maar met dezelfde functie als een tafelboormachine kan ook een handboormachine worden gemonteerd op een boorstandaard/-statief. Nadeel hiervan is wel dat de handboormachine telkens dient geïnstalleerd en afgebroken te worden.
Een zwaardere uitvoering van een tafelboormachine met een voet tot aan de grond wordt ook een kolomboormachine genoemd.
| << Terug Houtbewerking |
 Foto DeWalt |
Als er één elektrische machine is
die niet mag ontbreken in de basisuitrusting van zowel de hobby als
professionele houtbewerker dan is het wel de bovenfrees. Het is een veelzijdige machine waarbij met tal van accessoires (verschillende soorten van frezen, geleiders) en hulpmiddelen (freestafel, mallen,...) tal van houtbewerkingen mogelijk zijn. |
Een aantal toepassingen en tips :
 Figuur : handleiding DeWalt |
Voor het veilig en gecontroleerd werken, het bekomen
van een mooi
freesresultaat is het belangrijk dat de machine in de juiste richting
loopt (zie fig.). Het gehanteerde principe is dat de
machine in de tegenovergestelde richting (in tegenloop) van de
draairichting
van de freeskop gaat. Op die manier wordt de freeskop in het
hout getrokken en wordt wegschuiven naar de buitenrand vermeden.
Zeker bij het gebruik van een geleider is dit van belang. TIP om te onthouden : Als het wiel (van een fiets) vooruit wil, trekt dan in de tegenovergestelde richting naar achteren. Bij panelen worden eerst de kopse kanten gefreesd, daarna de boven- en onderkant. Op die manier kunnen afgesplinterde hoeken nog worden gecorrigeerd. |
 Fig. 1 1. instelbereik diepte 2. schaal 3. diepteaanslag/glijbar 4. blokkeerhendel freesmotor 5. borgschroef diepteaanslag 6. revolver-diepteaanslag 7. spindelblokkering (Tekening handleiding DeWalt) |
Als dieper dient gefreesd te worden gebeurt dit het
best niet in
één keer, maar in verschillende
freesstappen van max. 5
mm. Om de uiteindelijke freesdiepte in te stellen kan gebruik gemaakt worden van de op de machine aanwezige schaal (fig.1 pt. 2) en de diepteaanslag (fig.1 pt. 3). Om de freesdiepte in te stellen wordt de freesmotor naar beneden gedrukt totdat de frees het werkstuk raakt. Blokkeer de machine met de blokkeerhendel (fig. pt 4) en stel de exacte diepte in met behulp van de schaal en draai met de borgschroef (pt. 5) de diepteaanslag (3) vast. De diepte kan ook worden ingesteld door een dieptemal of het in te frezen materiaal (bv. scharnier - zie fig.2) te plaatsen tussen de diepteaanslag en de revolver-diepteaanslag (zie fig.1 pt 1 + fig.2).
Voor het stapsgewijs frezen van diepere groeven beschikken sommige machines over een driedubbele diepte-instelling. Dit is een verdraaibare revolver diepte-aanslag (pt. 6) met drie in de hoogte verstelbare schroeven. Stel hierbij de diepteaanslag in op de laagste schroef en stel ev. de twee andere schroeven op een hoger niveau in. |
| Lees meer tips : Werken met de bovenfrees >> |  |
 |
 |
| << Terug Houtbewerking |
 Foto Metabo |
De decoupeerzaag (of wipzaag) is een elektrische
multifunctionele handzaagmachine waarbij het zaagblad haaks op het te
zagen materiaal op en neer beweegt.
De zaag is uitermate geschikt om onregelmatige
vormen, cirkels en hoeken uit te zagen
uit plaatmateriaal, planken, balken, latten en profielen met beperkte
dikte en dit zowel uit hout, aluminium, kunststof, plexiglas,
schuimplastic, metaal, staalplaat, karton en zelfs keramiek. Het best wordt een machine aangekocht met : - voldoende vermogen, - variabel instelbare zaagsnelheid en pendelbeweging, - een doorzichtige beschermkap met een verwisselbaar antisplinterplaatje voor het zaagblad en, - een stofblaasfunctie zodat steeds de zaaglijn zichtbaar blijft. |
| Een meer luxueuze versie is uitgerust met
een externe stofafzuiging,
verlichting en/of laser om nauwkeurig de zaaglijn te kunnen volgen en
een verstelbare zaagzool om tegen de rand te kunnen zagen. Een aan beiden zijden tot 45° kantelbare zaagzool is ook mogelijk maar dit is eerder af te raden. Het is vrij moeilijk om met een decoupeerzaag, dat is uitgerust met een smal zaagbladje, nauwkeurig over een afstand in verstek te zagen. Voor rechte stukken is een cirkelzaag eerder aangewezen. |
|
| Lees meer : Werken met de decoupeerzaag >> |  |
 |
| << Terug Houtbewerking |
 Lamellenfrees (Foto DeWalt) |
Dit is een elektrische handmachine voor het maken van
houtverbindingen waarbij een halfronde groef wordt gefreesd waarin een lamel
kan
worden geschoven en vastgelijmd. Om de verbinding tussen twee stukken hout te maken worden lamellen gebruikt. Dit zijn platte (gegroefde) schijfjes van samengeperst hardhout, meestal beukenhout. De lamellen worden gebakken, zodat het meeste vocht verdwijnt. Ze zetten uit als lijm op waterbasis wordt aangebracht, waardoor een strakke verbinding ontstaat. Voor een goed resultaat is het belangrijk dat ze droog worden bewaard. |
 Lamellen
|
Aankooptip :
Een goede lamellenfrees is voorzien van een stevige aanslag en afregelmechanismen. Pas op voor goedkopere machines waarbij bepaalde onderdelen in plastiek worden uitgevoerd en daardoor onvoldoende slijtvast zijn. Na verloop van tijd werken deze machines minder precies en wordt het onmogelijk om een mooie verbinding te maken.
Voordelen van een lamellenfrees :
| Lees meer : Werken met de lamellenfrees >> |  |
 |
| << Terug Houtbewerking |
Alhoewel beitels in de praktijk steeds minder worden gebruikt blijven het nuttige gereedschappen om nauwkeurige manuele aanpassingen en afwerkingen uit te voeren. In sommige gevallen zijn beitels zelfs in staat om hout weg te kappen dat met geen enkele machine kan worden uitgevoerd. Daarom is het als houtbewerker absoluut noodzakelijk om een beitel te kunnen hanteren.
Beitels kunnen ingedeeld worden in de volgende groepen :
Houtbeitels slijpen :
 |
| Vlijmscherpe beitels zijn onontbeerlijk om fijn en
nauwkeurig werk te leveren. Regelmatig slijpen is dus een noodzaak. Dit
lukt perfect op de volgende manier : Beweeg bij het slijpen de beitel horizontaal van links naar rechts over het steunplaatje en terug tot ongeveer het midden van de slijpsteen (zie fig. 3). Dit vermijdt dat de slijpsteen ongelijkmatig afslijt en dat uiteindelijk ook de beitels schuin komen te staan. Slijp niet te lang aan één stuk. Dit om te vermijden dat de beitel gaat verbranden. Doe deze bewerking enkel met de schuine/bolle zijde van de beitel, NOOIT met de vlakke zijde ! |
Werken met de beitel - kappen van inkepingen en gaten :
Het maken van inkepingen en gaten gebeurt vandaag de dag meestal met een bovenfrees (inkepingen en ondiepe gaten), een ketting- of langgatboormachine (gaten). Hierbij is het wegkappen met de hand beperkt tot het rechtsteken van de machinaal gemaakte gaten. In uitzonderlijke omstandigheden, zoals bv. bij herstellings- of montagewerken kan het toch noodzakelijk zijn om een beitel te gebruiken. Daarom is het nuttig om de techniek van het kappen onder de knie te hebben.
Techniek :
| - zorg dat het werkstuk stabiel, goed
gesteund en
trillingsvrij geklemd is, - gebruik een scherpe en rechte beitel, - schrijf de lijnen af waarlangs het hout dient weggekapt, |
|
| - steek eerst haaks/kops (zie afb. pt. 1), in de diepte
en in de
lengte van de
vezelrichting, 1 à 2 mm verwijderd van de afschrijflijn, - vervolgens schuin (beitel omgekeerd met de bolle zijde naar beneden, zie afb. pt.2) in de lengterichting in dunne laagjes uitkappen. Probeer niet te veel hout in één keer weg te steken, - kap geleidelijk dieper door telkens eerst haaks en vervolgens schuin af te steken, - vooraleer volledig tot de einddiepte te gaan, kap de tegenoverliggende eindlijn (zie afb. pt.3), haaks in de diepte en in de lengte van de vezelrichting, m.a.w. werk in "piramide-vorm", |
 |
| - het resterend
hout in het midden wordt met dicht bij elkaar liggende
haakse inkappingen los gewerkt en verwijderd, - kap ten slotte op de afschijflijnen nauwkeuring recht zodat de inkeping of gat perfect past. |
|
| << Terug Houtbewerking |
Bij elke oppervlaktebehandeling, zij het nu afwerking of
renovatie, behoort afschuren tot de voorbereiding.
Dit kan manueel, en in sommige gevallen is dit nog altijd het meest
aangewezen zoals bv. bij ronde of ingewikkelde vormen, fijn- of
delicaat schuurwerk,…, maar het gaat uiteraard het
gemakkelijkst met een elektrische schuurmachine.
Schuurmachines bestaan in diverse uitvoeringen, met of zonder
stofafzuiging, verschillende vermogens, prijsklassen, gewichten ,
ergonomie, geluidsniveau, met of zonder accu,…
Volgens de materialen, grootte van de vlakken en vormen die dienen
afgeschuurd te worden bestaan er verschillende Soorten
:
|
 Foto Festool |
 Foto Fein |
|
 Foto Metabo |
 Foto DeWalt |
 Foto Skill |
| Lees meer over werken met de schuurmachine : Schuren >> |
| << Terug Houtbewerking |
 Foto DeWalt |
Verstek zagen met een
elektrische afkort-/verstekzaag lijkt zeer eenvoudig.
Toch is het niet zo evident om een in verstek gezaagde kader perfect
haaks en aansluitend te krijgen.
Alles begint met de aankoop van een goede verstekzaag.
Deze dient het nodige VERMOGEN te hebben.
Nog belangrijker is echter dat de zaaggeleiding/-tafel uit EEN BLOK
aluminium of metaal werd gefreesd. Apart bevestigde en verstelbare
geleiders zijn dus uit den boze. Deze zijn zo goed als onmogelijk
perfect haaks te regelen.
Zelfs de kleinste haarfijne afwijking veroorzaakt een openstaand
verstek. In veel gevallen bepaald dit onderscheid in geleiders ook een
gevoelig verschil in de kostprijs van de zaagmachines.
Ook het ZAAGBLAD dient van een goede kwaliteit te zijn en aangepast aan
het houtmateriaal. Een zaagblad voor massief hout is NIET geschikt voor
plaatmateriaal van melamine- of MDF en vice versa.
Bovendien dient het zaagblad steeds zeer SCHERP te zijn. Botte
zaagbladen geven snel afwijkingen.
Het in verstek te zagen hout dient perfect RECHT GESCHAAFD te zijn.
Voor het plaatsen van het hout dient de ZAAGTAFEL STOFVRIJ te zijn. Het
minste stof tussen het hout en de geleider geeft afwijkingen.
Tenslotte moet bij het doorzagen het hout goed GEKLEMD zijn en vooral
aangedrukt blijven tegen de geleider.
 |
Deze methode werkt echter alleen wanneer de opening niet groter is dan de zaagbladdikte en er nog voldoende kaderlengte is.
| << Terug Houtbewerking |
©2008-2015 Pi-design - W. Huybrecht
